کودهای مورد نیاز یونجه
با توجه به اینکه طول دوره رشد یونجه طولانی بوده و برداشت محصول بیشتر در مرحله جوانی صورت میگیرد ، برداشت چندچین محصول یونجه در سال ، موجب کم شدن مقدار مواد غذایی خاک و کاهش عملکرد بویژه در سالهای بعدی میشود.
ازت :
کمبود ازت در یونجه بندرت مسئلهای ایجاد میکند زیرا باکتریهای ریزوبیوم که در داخل گره هایی که بر روی ریشه های یونجه بوجود میآیند، با گیاه حالت همزیستی داشته و میتوانند ازت هوا را تثبیت کرده و مقداری از آن را در اختیار گیاه قرار دهند. لیکن قبل از زمان کاشت مقدار ۵۰ کیلوگرم اورمیک در هکتار توصیه میگردد. البته با توجه به اینکه میزان عناصر غذایی خاک از مهمترین عوامل موثر در تعیین نیاز غذایی نبات محسوب میگردد ، بهتر است هرساله قبل از مصرف کود اقدام به نمونه گیری و تجزیه خاک نمود.
فسفر :
فسفر از عناصر تشکیل دهنده اسید نوکلوئیک بوده و باعث تحریک رشد و تکامل ریشهها میگردد ، در گل دهی و میوه دهی موثر بوده وموجب افزایش مقاومت نبات در مقابل بعضی از بیماریها میگردد. فسفر عنصری است که یونجه بیشتر از سایر عناصر به آن عکس العمل نشان داده و در تولید محصول اهمیت زیادی دارد.
پتاسیم :
پتاسیم بعد از ازت بیشترین عنصر غذایی مورد نیاز یونجه است. این عنصر به عنوان تنظیم کننده و کاتالیزور ، نقش اساسی در رشد یونجه ایفا میکند. همچنین در واکنشهای آنزیمی ، تنفس ، متابولیسم کربوهیدراتها ( از طریق تاثیر آن بر فتوسنتز ) ایجاد مقاومت در برابر بیماریها ، نگهداری آب و مقاومت به خشکی ( از طریق تنظیم مقدار آب سیتوپلاسم ) ، ساخت پروتئینها ، رشد برگها و تاخیر در پیر شدن آنها ضروری است. مقدار این عنصر در یونجه با افزایش سن گیاه کاهش می یابد و حداکثر مقدار آن در طول دوره رویشی مشاهده میشود و در مرحله گل دهی و دانه بستن از مقدار آن کاسته میشود. مقدار پتاسیم در قسمتهای مختلف گیاه متفاوت است ، بطوری که در ساقه حداکثر و در برگ بیشتر از ریشه میباشد. یونجه مانند سایر بقولات علوفهای نیاز پتاسیمی بالایی دارد و با برداشت محصول زیاد، مقادیر قابل توجهی پتاسیم از خاک خارج میشود. از طرفی علی رغم آنکه یونجه دارای شبکه ریشهای عمیق و گسترده است و میتواند با در اختیار داشتن حجم زیادی از خاک ، پتاسیم مورد نیاز خود را تامین نماید. ریشه گیاه یونجه برخلاف گندمیان دارای ظرفیت تبادل کاتیونی بیشتری است. از این رو تمایل بیشتری به جذب کاتیونهای دو ظرفیتی از جمله کلسیم دارد و لذا کمبود این عنصر در مزارع یونجه حتی در مناطق نیمه خشک قابل مشاهده است.
کمبود پتاسیم در مزارع یونجه قابل تشخیص است : در این شرایط تراکم محصول در مزرعه کم است و بعلت کاهش فعالیت آنزیم تثبیت کننده ازت ، ازت غیر پروتئینی در گیاه تجمع می یابد و رشد ساقه ها و ریشه ها کم بوده و لکه های کوچک سفید یا زرد رنگ در اطراف برگچه ها نمایان میشود. به تدریج بافتهای بین لکه ها شروع به زرد شدن کرده و در برخی موارد حاشیه برگ به رنگ قرمز یا قهوهای در آمده و برگچهها بصورت فنجانی به سمت پایین متمایل میشوند و در صورت تشدید کمبود، برگها میریزند.
کلسیم :
کلسیم در ساختمان دیواره سلولی ، سنتز پروتئینها ، اقتصاد مصرف آب ، غده بستن ریشه و تثبیت ازت ، رشد و توسعه ریشهها و در نهایت عملکرد آن نقش دارد. مقدار مطلوب کلسیم در یونجه حدود یک درصد است. نتایج برخی تحقیقات نشان میدهد که برداشت ۵ تن یونحه خشک با جذب ۷۵ کیلوگرم کلسیم از خاک همراه است. به نظر میرسد میزان تحمل یونجه در خاکهای اسیدی به عناصر آهن ، منگنز و آلومینیم با مقدار کلسیم جذب شده در ارتباط باشد. در این خاکها که غلظت این عناصر سبب کاهش رشد اولیه یونجه میشود. مصرف آهک علاوه بر تامین کلسیم کافی ، از قابلیت انحلال این عناصر میکاهد. همچنین قابلیت دسترسی فسفر و مولیبدن را افزایش داده و به این ترتیب عملکرد محصول را نیز افزایش میدهد. بدلیل آهکی بودن بیشتر خاکهای تحت کشت یونجه در استان ،کمبود آن کمتر مطرح است. مصرف بیش از نیاز کودهای پتاسیمی در برخی خاکها احتمال کمبود کلسیم را به دنبال دارد. در شرایط کمبود کلسیم جوانترین و پیرترین قسمتهای یونجه تحت تاثیر قرار میگیرند ، رشد یونجه و میزان تثبیت ازت کاهش می یابد ، بوتههای جوان یونجه دچار مرگ زمستانی شده و یا در طول خشکی تابستان از بین میروند.